برای مطالعه درس زبان انگلیسی چهارمهارت را باید فرابگیریم که عبارتند از:
listening – speaking – reading – writing
گفته می شود بهتر است برای یادگیری زبان خارجی همان ترتیب یادگیری زبان اول را رعایت کنیم یعنی:
1- گوش دادن (listening)
2- صحبت کردن (speaking)
3- خواندن (reading)
4- نوشتن (writing)
تا حدودی این توصیه درست است اما اگر قرار باشد زبان خارجی را هم مثل زبان اول در طول چندین سال یادبگیریم ممکن است سرخورده شویم و بعد از صرف وقت و عمر و انرژی و هزینه زیاد از یادگیری زبان دوم صرف نظر کنیم.بنابر این بهتر است یک برنامه مدون داشته باشیم و تکنیکهایی را بیاموزیم که در مدت بسیار کوتاهی به این هدف نایل شویم.اصل مهم و اصولی در آموزش زبان مداومت است. اما باید بدانیم که مهارتهای چهارگانه زبان را چگونه بهتر و سریعتر و با جذابیت بیشتر فرابگیریم.
مهارت گوش دادن و صحبت کردن (listening & speaking skills)
A good listener is a good speaker. این اصل مبین این است که یک شنونده خوب خواهد توانست به خوبی صحبت کند. به عبارت دیگر خوب گوش دادن منجر به خوب صحبت کردن می شود. یعنی گوش دادن مقدمه صحبت کردن است. منظوراز (a good listener) این است که زبان آموز بداند به چه مطلبی و چگونه گوش کند. راههای متفاوتی برای این منظور وجود دارد.مثلا می توانید از کتابهای Tactics for Listening استفاده کنید. همچنین می توانید از سایتهای اینترنتی مانند: englishtown یا studioclassroom و یا دهها سایت دیگر استفاده کنید.این روشها بسیار خوب است اما مستلزم وقت و هزینه است و معمولا موفقیت زیادی در پی ندارد.روش دیگر(که بسیار مناسب به نظر می رسد) این است که هر شب مدت 5 دقیقه برنامه انگلیسی BBC یا VOA را ضبط کنید.سپس چندین بار به مطلب ضبط شده گوش کنید.هر بار که به مطلب گوش می کنید باید فقط به یک مورد خاص توجه کنید. مثلا بار اول سعی کنید فقط افعال را بشنوید(دقت کنید که در این مرحله دانستن معنی عبارات شنیده شده هدف نیست) باردوم سعی کنید فقط حروف اضافه را بشنوید.دفعه بعد به اسامی خاص توجه کنید.بعد به صفتهاو…به همین ترتیب این فعالیت را دنبال کنید و در آخرین مرحله یک بار دیگر گوش کنید و به معنی و مفهوم هم توجه کنید. و سپس کلماتی را که مبهم هستند چندین مرتبه دیگر گوش کنید.این کاررا باید هرروز یا هرشب به طور مداوم و در زمان معین انجام دهید.این فعالیت را می توانید فقط در 20 دقیقه به انجام برسانید.البته همان طور که گفته شد باید با صبروحوصله این کاررا ادامه دهید.پس از مدت کوتاهی نتایج شگرف آن را خواهید دید و توفیقتان در امر یادگیری باعث شگفتی دیگران و حتی خود شما خواهد شد!
زبان انگلیسی با لحن (accent) های مختلفی صحبت می شود ولی کسی که می خواهد انگلیسی بیاموزد باید یک لحن استاندارد را دنبال کند. رادیو بی بی سی British English و صدای آمریکا American English می باشد. البته امروزه لحن غالب American Accent یعنی همان VOA است ولی این که شما با چه لهجه ای صحبت کنید انتخاب با خود شمااست. نکته مهم این است که شما نباید از دو لهجه متفاوت استفاده کنید.یعنی نباید بعضی از کلمات را با لحن British و بعضی دیگر را با لحن American ادا نمایید. به برخی از تفاوتهای انگلیسی آمریکایی و انگلیسی بریتانیایی توجه کنید:
تفاوت در تلفظ : در انگلیسی آمریکایی برخی کلمات با صدای ( اَ )تلفظ می شوند در حالیکه همان کلمات در انگلیسی بریتانیایی با صدای (آ) ادا می شوند. مثال : pass
البته از این نظر اکثر کلمات در هر دو لهجه تلفظ یکسان دارند.
مثال: cat – mat – sad
father – harm – car
البته تفاوتهای تلفظی دیگری هم وجود دارند که به تجربه درخواهیدیافت.
تفاوت در نگارش: برخی کلمات در انگلیسی بریتانیایی با ou و در انگلیسی آمریکایی با o نوشته می شود مثل colour / color
زبان انگلیسی در برخی کشورها second language است یعنی مردم آن کشور به دو زبان صحبت می کنند و دروس در مراکز علمی معمولا به زبان انگلیسی ارایه می شود بنابراین حتی کودکان در چنین کشورهایی می توانند به راحتی به زبان انگلیسی تکلم کنند. در کشور ما زبان انگلیسی foreign language است.بنابراین ما کسی را نمی یابیم تا با کمک وی speaking practice داشته باشیم بنابر این باید به دنبال راه دیگری باشیم.به این اصل توجه فرماییدA good reader is a good writer. منظور این است که یک خواننده خوب در نوشتن به همان زبان هم مشکلی نخواهد داشت.در واقع اگر بخواهید قادر به نوشتن باشید ابتدا باید یک خواننده خوب باشید. خواننده خوب کسی است که می داند چه مطلبی را بخواند و چگونه بخواند. بهترین کاراین است که کتابهای داستان انگلیسی را مطالعه کنید.این کتابها در سطوح مختلف و تحت عناوینی از قبیل Easy English و stage و یا simplified موجود می باشند.لازم است شما هر ماه دو یا سه عدد از این کتابها را به این ترتیب مطالعه نمایید:ابتدا کتاب را با سرعت تمام و بدون توجه به معنی از اول تا آخر مطالعه کنید. دور دوم با تامل بیشتر مطالعه کنید.در این مرحله به دو گروه از لغات مشکل برخورد خواهیدکرد.دسته اول لغاتی هستند که می شود معنی آنها را حدس زد.زیرچنین لغاتی خط بکشید. دسته دوم لغات کلیدی (key words) هستند. دور چنین لغاتی خط بکشید. سپس با استفاده از یک فرهنگ لغت انگلیسی به فارسی فقط معنی لغات کلیدی را بیابید و ترجمه آنها را در حاشیه ( و نه بین خطوط) یادداشت کنید. سپس شروع کنید به مطالعه کتاب به قصد لذت بردن.در این مرحله دیگر نباید به فرهنگ لغت مراجعه کنید. حتی نباید به فارسی فکر کنید یعنی به جای ترجمه عبارات سعی کنید جریان داستان را در ذهن خود بازآفرینی و تخیل کنید. چنین مطالعه ای لذت وافری به شما خواهد بخشید.ضمن این که دامنه لغت شما افزایش یافته و دستور زبان هم در شما تقویت خواهد شد و دو ابزار مهم برای نوشتن (یعنی واژگان و دستور زبان را به درستی و در مدت بسیار کوتاهی کسب خواهید کرد.)
برای مهارت نوشتن علاوه بر آنچه گفته شد باید دفترچه خاطرات همراه داشته باشید تا وقایع روزمره و نکات جالبی را که می بینید, می خوانید و یا به ذهنتان می رسد به زبان انگلیسی یادداشت نمایید. البته نباید نگران نحوه نگارش باشید و اصلا نباید قدرت قلمتان را در انگلیسی با زبان فارسی مقایسه کنید.مهم این است که به این فعالیت مشغول باشید تا در مدت کوتاهی در نوشتن مهارت پیدا کنید.
به طور خلاصه: ابزار لازم برای کسب مهارت listening گوش دادن فعال است. صحبت کردن با خارجی زبانها هم مفیداست که البته معمولا این امکان برای همه فراهم نیست.
ابزار لازم برای کسب مهارت speaking توسعه دایره لغات است. برای این کار راههای زیادی پیشنهاد می شود.مثلا می توانید هر روز یک لیست لغت روی برگه های کاغذ بنویسید و معنی آنها را پشت برگه بنویسید و در فرصتهایی که پیش می آید آنها را مرور کنید.از چمله سریع ترین روشهای یادگیری واژگان تصویر سازی ذهنی است
